Deel 4: De componenten van TR³M – Systeemdenken
In een wereld waar verandering de enige constante is, biedt Total Respect Management (TR³M) een krachtige, geïntegreerde aanpak om Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) te verankeren in elke organisatie. Dit model, dat zowel praktijkervaring als academisch onderzoek combineert, helpt bedrijven niet alleen om hun maatschappelijke impact te vergroten, maar ook om hun bedrijfsresultaten duurzaam te versterken. TR³M is toepasbaar op organisaties van alle groottes en sectoren en biedt managers een praktisch raamwerk om toekomstbestendig te ondernemen.
Waarom respect een onmisbare kernwaarde is en hoe dit de basis vormt voor een succesvolle strategie, werd behandeld in deel 2 van deze reeks. In het derde artikel over Total Respect Management (TR³M) stond de eerste pijler centraal: ethisch leiderschap. Vandaag richten we ons op de volgende pijler: systeemdenken. Waar ethisch leiderschap een cruciaal uitgangspunt biedt en ISO 31000 een praktische aanpak voor toekomstgericht management, fungeert systeemdenken als een verbindend element. Het voegt waardevolle inzichten toe aan ethisch leiderschap, risicomanagement en continu verbeteren, en zorgt ervoor dat deze componenten naadloos in elkaar grijpen.
TR³M is een aanpak die iedereen kan leren en toepassen. Systeemdenken speelt daarin een belangrijke rol, omdat het helpt om processen succesvoller toe te passen. Het is een ruimere manier van kijken, en daardoor niet zomaar in één zin samen te vatten. Wat essentieel is, is dat systeemdenken altijd vertrekt vanuit het begrip van ‘systemen’. Dat klinkt misschien logisch, maar in onze Westerse manier van denken is dit niet vanzelfsprekend en pakken we het vaak anders aan.
We leren meestal door dingen op te splitsen in kleinere stukjes, die we vervolgens trachten te begrijpen en er daarna proberen er een geheel van te maken. Dat lukt niet altijd door iedereen. Ook denken we vaak lineair: A veroorzaakt B, en B leidt tot C. Punt. Bij systeemdenken werkt het anders. Je kijkt eerst naar het grotere geheel en probeert dan te begrijpen hoe de samenstellende delen het doel van dat systeem ondersteunen en bereiken.
Elk systeem heeft namelijk een doel. Dat kan van alles zijn, van het functioneren van een atoom tot het draaiend houden van een bedrijf, of het in balans houden van de natuur en het reilen en zeilen van een samenleving. De kracht van systeemdenken zit in het kunnen in- en uitzoomen om met meer precisie het juiste systeem te zien en te analyseren. In TR³M richten we ons vooral op socio-technische systemen: de combinatie van mensen, hun relaties, en de middelen die ze gebruiken om dingen voor elkaar te krijgen. In systemen heb je dynamieken die niet lineair verlopen maar feedback loops vertonen die de dynamieken vormgeven. Als je die dynamiek doorziet, krijg je grip op duurzame en effectieve samenwerking en fundamentele oplossingen voor de uitdagingen die zich stellen.
Systeemdenken speelt immers een cruciale rol in het versterken van ethisch leiderschap. Door in- en uit te zoomen helpt het bij het ontwikkelen van een ruimere, beter gefundeerde visie en helpt het bij het vinden van oplossingen die kunnen worden vertaald naar praktische en ethische doelstellingen. Een van de belangrijkste vaardigheden in systeemdenken is het voeren van een dialoog. Dit houdt niet alleen in dat je een visie deelt, maar vooral dat je luistert en ruimte biedt aan verschillende perspectieven. Zo kan een gedeelde visie ontstaan die vertrouwen binnen een organisatie versterkt. Het is een fundament voor zowel effectief leiderschap als succesvolle samenwerking.
Naast ethisch leiderschap is systeemdenken ook essentieel voor risicomanagement en continu verbeteren. Door inzicht te krijgen in de systemen binnen en rond een organisatie, worden bedreigingen, kansen, uitdagingen, kwetsbaarheden en mogelijkheden zichtbaar. Met andere woorden, systeemdenken helpt risicobronnen te identificeren en te analyseren. Dit inzicht stelt organisaties in staat om risico’s effectief te managen en daardoor kansen optimaal te benutten.
Bovendien maakt systeemdenken het eenvoudiger om innovatieve oplossingen te bedenken. Door de dynamieken binnen systemen beter te begrijpen, kunnen organisaties complexiteit omarmen en uitdagingen op een creatieve manier aanpakken. Het biedt daarmee niet alleen een praktische vaardigheid, maar ook een strategisch voordeel.
Systeemdenken wordt in onze Westerse samenleving nog vaak over het hoofd gezien. Onze klassieke scholing legt de nadruk op lineair denken en het najagen van kortetermijnresultaten. Dit versterkt de focus op snel succes, zoals het “plukken” van “laaghangend fruit”, maar maakt het lastig om uit te zoomen en een langetermijnvisie te ontwikkelen. Juist die visie is tegenwoordig essentieel om organisaties door de constante stormen van verandering te loodsen en een stabiele koers te houden.
Het continu najagen van kortetermijnsuccessen kan organisaties ontwrichten. Het gevaar ontstaat dat ze de eindbestemming uit het oog verliezen, als een schip zonder kompas. Zonder een holistisch perspectief blijven ze vastzitten in reactieve patronen, terwijl duurzaam succes vraagt om strategische en doordachte keuzes op de lange termijn.
Total Respect Management biedt een uitweg voor organisaties om wel een koers van duurzaamheid te varen en met vastere hand door de VUCA(1) en BANI(2) wereld te laveren.
(1) Volatile, Uncertain, Complex, Ambiguous (Snel veranderend, Onzeker, Complex, Dubbelzinnig)
(2) Brittle, Anxious, Nonlinear, Incomprehensible (Breekbaar, Angstig, Niet-lineair, Onbegrijpelijk)
Reactie plaatsen
Reacties